Γιατί να συζητάμε «ανοιχτά» για την έμφυλη βία στο Σχολείο;

Ξέρεις γιατί;

Γιατί η έμφυλη βία έχει τις ρίζες της στον έμφυλο διαχωρισμό, που με τη σειρά του είναι ριζωμένος μέσα μας. Ρίζωσε στην παιδική μας ηλικία, τότε που μας έμαθαν τι είναι «φυσιολογικό» και πως αν κάτι δεν μας φαίνεται «φυσιολογικό» καλό είναι να το κακοποιούμε. Αν ένα κορίτσι παίζει με αυτοκινητάκια ή κατσαβίδια, αν του αρέσει το ποδόσφαιρο και σιχαίνεται το μπαλέτο, αν δεν θέλει να φοράει φούστα ή να έχει μακριά μαλλιά, κορόιδεψέ το. Καν’ το να αισθανθεί ντροπή. Αν ένα αγόρι παίξει με κούκλες ή κουζινικά, αν παριστάνει ότι φροντίζει ένα μωρό, αν αγκαλιάσει έναν φίλο του, αν προτιμάει το μπαλέτο από το ποδόσφαιρο, αν το αγαπημένο του χρώμα είναι το ροζ, αν κλάψει, κορόιδεψέ το. Γιατί μάθαμε από μωρά ότι «οι άντρες δεν κλαίνε». Γιατί μάθαμε από μωρά ότι τα ρούχα, τα παιχνίδια, τα χρώματα, οι τρόποι συμπεριφοράς, τα επαγγέλματα, τα χόμπι, τα συναισθήματα έχουν φύλο. Παρ’ ότι όσο κι αν έψαξα δεν τους βρήκα γεννητικά όργανα. Γιατί μάθαμε από μωρά ότι τα κορίτσια είναι από έναν άλλο πλανήτη. Τον πλανήτη της παθητικότητας. Και μάθαμε ότι αν η παθητικότητα, τολμήσει να πάει να γίνει ενεργητικότητα, τότε ο «άντρας του σπιτιού» -όποιος κι αν είναι αυτός: πατέρας, αδερφός, παππούς, σύζυγος- έχει τη δυνατότητα να ρίξει και μία. Και δύο. Αναλόγως πόσο κρίνει εκείνος ότι χρειάζεται, για να νιώθει ότι επιτελεί σωστά την αρρενωπότητά του.

Όλα αυτά εκτός από έμφυλος διαχωρισμός λέγονται και κακοποίηση. Στην αρχή, συναισθηματική, λεκτική και ψυχολογική. Αργότερα, σεξουαλική και σωματική και -όχι πολύ αργότερα- η πιο ακραία μορφή της σωματικής: Γυναικοκτονία. Η γυναικοκτονία, εκτός από κορυφή της πυραμίδας της έμφυλης βίας, είναι κ ένας όρος που πολλούς τους ενοχλεί. Τους ενοχλεί τόσο που αισθάνονται την ανάγκη να κάνουν δημόσια κουβέντα για το αν θα έπρεπε να υπάρχει. Και σ’ αυτό το σημείο νομίζω ότι αν το σχολείο ή -ακόμα καλύτερα, το εκπαιδευτικό σύστημα- είχε βάλει ένα χεράκι, τότε κανένας άνθρωπος δεν θα είχε την ανάγκη να κατακρίνει μία λέξη που επί δεκαετίες όλες οι γυναικείες οργανώσεις ανά την υφήλιο ζητάνε την καθιέρωσή της, μιας και τη θεωρούν ζωτικής σημασίας για την ορατότητά των γυναικών και των ίδιων δικαιωμάτων τους.

Πώς όμως μπορεί να «βάλει ένα χεράκι» το εκπαιδευτικό σύστημα;

Ένα «χεράκι» θα ήταν η Στατιστική. Αν η Στατιστική δεν ήταν ένα συνεχώς υποτιμούμενο μάθημα. Αν το εκπαιδευτικό σύστημα έβγαζε ανθρώπους που ξέρουν να διαβάζουν στατιστικά αποτελέσματα, θα βλέπανε όλοι ότι οι δολοφονίες γυναικών -ακριβώς επειδή είναι γυναίκες- είναι στατιστικά ασύγκριτες με τις δολοφονίες αντρών, επειδή είναι άντρες.

Ένα άλλο «χεράκι» θα ήταν η Κοινωνιολογία. Αν η Κοινωνιολογία αποκτούσε αντίστοιχη βαρύτητα με μαθήματα όπως η Φυσική ή η Ιστορία, τότε πολύ περισσότερα άτομα θα αναγνώριζαν ότι το κοινωνιολογικό μοτίβο των θανάτων γυναικών λόγω του φύλου τους είναι απολύτως ικανό να σχηματίσει μία νέα έννοια που θα περιγράφει αυτό το κοινωνικό φαινόμενο. Το κοινωνικό φαινόμενο των γυναικοκτονιών.

Το κρισιμότερο όμως «χεράκι» θα ήταν η Σεξουαλική Αγωγή. Όχι τόσο για να καταλάβουμε γιατί χρειάζεται ο όρος «γυναικοκτονία», όσο για να μειωθεί ο αριθμός των γυναικοκτονιών. Αν η Σεξουαλική Αγωγή έμπαινε ως «κανονικό» μάθημα στο αναλυτικό πρόγραμμα κι όχι ως ένα εργαστήριο αραιά και που, θα βοηθούσε να μεγαλώσουν τα παιδιά μας με ενσυναίσθηση. Θα τα δίδασκε τι σημαίνει «συναίνεση». Θα τα δίδασκε ότι το «όχι» σημαίνει «όχι». Θα τα δίδασκε τι πάει να πει ότι «το σώμα μου είναι δικό μου και μπορώ να το κάνω ό,τι θέλω». Θα συντελούσε καθοριστικά στο να αποτρέψει τους μελλοντικούς ενήλικες από το να ασκήσουν ή ακόμα και να επιτρέψουν να τους ασκηθεί έμφυλη βία υπό οποιαδήποτε μορφή της. Από τη φαινομενικά -και τονίζω το «φαινομενικά»- πιο αθώα, πιο απλή και πιο συχνή: το σεξιστικό χιούμορ. Μέχρι την πιο ακραία: τις γυναικοκτονίες.

Δεν ξέρω με ποια σειρά πρέπει να τα κάνουμε. Δεν ξέρω πόσες εκατοντάδες εκπαιδευτικές «κινήσεις», πόσες εν δυνάμει εκπαιδευτικές αλλαγές, υπάρχουν ακόμα που δεν τις ανέφερα. Ξέρω όμως ότι η έμφυλη βία είναι εδώ για να καταπιέσει όλους τους ανθρώπους ανεξαρτήτως φύλου. Όλους μας. Παρ’ όλα αυτά, τα «αγαπημένα» θύματά της είναι οι γυναίκες και τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Αν λοιπόν ένα κορίτσι αισθάνεται δυσφορία με τα πειράγματα των συμμαθητών της ή αν ένα ομοφυλόφιλο ή τρανς παιδί αισθάνεται δυσφορία για την ταυτότητα φύλου του ή τον σεξουαλικό του προσανατολισμό, δεν είναι «ντροπή του». Είναι ντροπή μας. Ντροπή όλων μας όσων επιλέγουμε να κάνουμε τα στραβά μάτια.

Πέμπτη 25 Νοεμβρίου του 2021

Μια υπέροχη μέρα για να σταματήσουμε να βγάζουμε την ουρά μας απ’ έξω.