Ο ρόλος του εκπαιδευτικού στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης της Επανάστασης του 1821, του Χάρη Τσούλα

Το 2021, η χρονιά που σε λίγες μέρες μας αφήνει πίσω, δεν ήταν ένα τυχαίο έτος, αλλά ένα έτος – ορόσημο. Σήμανε τη συμπλήρωση ακριβώς 200 ετών από την έναρξη της Επανάστασης του 1821 για μια ελεύθερη και ανεξάρτητη Ελλάδα, απαλλαγμένη από τον οθωμανικό ζυγό..

Πλήθος εκδηλώσεων και συζητήσεων διεξήχθησαν φέτος, τόσο για το παρελθόν, όσο και για το παρόν και το μέλλον της χώρας εξαιτίας αυτής της τόσο σημαντικής επετείου.

Με αφορμή τη συμπλήρωση των 200 ετών από την  Εθνεγερσία και τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του 1821 και με την εκπαιδευτική μου ιδιότητα,  θα προτιμήσω να μιλήσω για τον ρόλο του εκπαιδευτικού στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης της Επανάστασης του 1821.

Από τη σκοπιά μου, τόσο ως μαθητής και αργότερα στα νεανικά μου χρόνια, όσο και ως Καθηγητής τώρα στη Φροντιστηριακή Εκπαίδευση, δεν θα μπορούσα να παραλείψω το στοιχείο της διαχρονικότητας σε ότι αφορά την προσφορά του Έλληνα εκπαιδευτικού στη διατήρηση άσβεστης της μνήμης της Επανάστασης του 1821.

Από τα πρώιμα κιόλας επαναστατικά χρόνια, με την ύπαρξη των «κοινών σχολείων» και με περισσότερο πενιχρά μέσα και υπό δύσκολες, ιδιαίτερες συνθήκες, γίνεται μια μεγάλη προσπάθεια από την πλευρά των διδασκόντων για τη διαμόρφωση και τη διατήρηση της εθνικής συνείδησης στους μαθητές της εποχής εκείνης.

Είναι εύκολα κατανοητό το πόσο δύσκολο ήταν αυτό, όμως επετεύχθη.

Στη συνέχεια και με την ίδρυση του ανεξάρτητου νέου ελληνικού κράτους, γίνεται άμεση προσπάθεια αναδόμησης της εκπαίδευσης από τον πρώτο Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια, τόσο σε επίπεδο πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης (ίδρυση «αλληλοδιδακτικών σχολείων»), όσο και σε επίπεδο δευτεροβάθμιας (ίδρυση «ελληνικών σχολείων») και του «Κεντρικού Σχολείου» στην Αίγινα, για την εκπαίδευση των ελληνοδιδασκάλων.

Ο εκπαιδευτικός της εποχής εκείνης, με πενιχρά εποπτικά μέσα διδασκαλίας, προσπαθεί και επιτυγχάνει να μεταλαμπαδεύσει στους μαθητές τις αρχές, τις αξίες και τους σκοπούς της Επανάστασης του 1821. Μια προσπάθεια που επεκτείνεται πλέον και στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση με την ίδρυση του πρώτου Πανεπιστημιακού ιδρύματος, του Ε.Κ.Π.Α (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών), μετά το θάνατο του Καποδίστρια, το 1837.

Με αρωγό την Πολιτεία και με οδηγό τη γνώση του και το μεράκι του, ο Έλληνας και η Ελληνίδα εκπαιδευτικός,  οι διδάσκοντες σε κάθε τομέα και βαθμίδα της Εκπαίδευσης κατάφεραν και  κράτησαν και κρατούν ακόμη άσβεστη τη δίψα των μαθητών για να γίνουν κοινωνοί στα γεγονότα, τα βήματα και τους πρωταγωνιστές της Επανάστασης του 1821.

Όπως προανέφερα, άλλοτε με πενιχρά μέσα και χρησιμοποιώντας/ εξαντλώντας κυρίως τη δημιουργικότητα τους και στη σύγχρονη εποχή έχοντας στη φαρέτρα τους περισσότερα εποπτικά μέσα διδασκαλίας, οι Έλληνες εκπαιδευτικοί έχουν επιτύχει κάτι που φαινομενικά θα έμοιαζε ακατόρθωτο, είναι όμως αληθές: Τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης του αγώνα για την Εθνεγερσία, της ελληνικής Επανάστασης του 1821. Και μάλιστα μέσα σε τρεις διαφορετικούς αιώνες, ακόμη και σε περιόδους δύσκολες και σκοτεινές, όπως ήταν για παράδειγμα ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος ή ακόμη περισσότερο ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος και η Κατοχή.

Είμαστε από τις λίγες χώρες που 200 χρόνια μετά ο λαός μας, εμείς ως πολίτες διατηρούμε αναλλοίωτα στην ιστορική μας μνήμη τα αίτια, τα γεγονότα, τα συμβάντα, τα πρόσωπα της Επανάστασης του 1821. Και αυτό, καθόσον όλοι υπήρξαμε μαθητές και φοιτητές, το οφείλουμε στους δασκάλους και τους καθηγητές μας.

Και ως εκπαιδευτικοί, έχουμε το ευχάριστο βάρος της συνέχισης αυτής της παράδοσης και στις επόμενες γενιές.

Συμπερασματικά και καταληκτικά μπορούμε με ασφάλεια να πούμε πως ο ρόλος του εκπαιδευτικού στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης της Επανάστασης του 1821 είναι τόσο καθοριστικός όσο και διαχρονικός. Και θα συνεχίσει να είναι, με αρωγούς τη διάθεση των διδασκόντων, τη δίψα για γνώση των μαθητών και τη συμπαράσταση της Ελληνικής Πολιτείας.

Χάρης Τσούλας

Φιλόλογος, Καθηγητής Φροντιστηριακής Μέσης Εκπαίδευσης

Μέλος Δ.Σ. Παγκοσμίου Πολιτιστικού Ιδρύματος Ελληνισμού της Διασποράς

Συντονιστής για θέματα Επικοινωνίας και Ανίχνευσης Εκπαιδευτικών Αναγκών Μελών Ε.Κ.Ο της Γραμματείας Ειδικών Κομματικών Οργανώσεων ΝΔ

Αντιπρόεδρος στην τοπική οργάνωση ΝΔ Νέας Φιλαδέλφειας – Νέας Χαλκηδόνας