Πολύς λόγος έχει γίνει για το τι εστί Δημοκρατία. Ένα πολίτευμα που δημιουργήθηκε και θεμελιώθηκε στον ελλαδικό χώρο πριν χιλιάδες χρόνια και διακρίνεται από την αντιμετώπιση όλων των πολιτών, ανεξαρτήτως καταγωγής, φυλής, θρησκείας ή φύλου, ως ίσων. Ίσων στα δικαιώματα, ίσων στις υποχρεώσεις, ίσων και στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Τρία ρητά περιγράφουν πολύ εύγλωττα τα χαρακτηριστικά της Δημοκρατίας :
“Δημοκρατία είναι η κυβέρνηση του λαού, από το λαό, για το λαό” όπως αναφέρει ο Αβράαμ Λίνκολν. “Ο δογματισμός είναι ξένος προς τo πνεύμα της Δημοκρατίας και το αλάθητο διεκδικούν μόνον οι τυραννίες” όπως εύστοχα έχει αναφέρει ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Και τέλος : “Η Δημοκρατία είναι το χειρότερο πολίτευμα με εξαίρεση όλα τα άλλα” όπως έχει πει ο Ουίνστον Τσόρτσιλ.
Τις τελευταίες δύο δεκαετίες και με δομική αιτία τη θύελλα που έχει ξεσπάσει στο γενικότερο πολιτικό σκηνικό λόγω της οικονομικής και αξιακής (και προσφάτως υγειονομικής) κρίσης σε παγκόσμιο επίπεδο, η Δημοκρατία βρίσκεται σε ένα κρίσιμο ορόσημο. Αρκετοί πολίτες δείχνουν να έχουν χάσει την εμπιστοσύνη τους στο δημοκρατικό πολίτευμα, τους θεσμούς του και το πολιτικό προσωπικό που το συναπαρτίζουν. Και πολλές φορές σε εκλογικές διαδικασίες επιβραβεύουν λαϊκιστές “ηγέτες” ή επηρεάζονται εύκολα από τη διασπορά ψευδών ειδήσεων και για τα πολιτικά τεκταινόμενα.
Αυτό είναι εμφανές κυρίως από τη στροφή σημαντικού τμήματος του πληθυσμού στον “ριζοσπαστισμό” , δηλαδή σε ιδέες και αξίες που δεν είναι αντίστοιχοι δημοκρατικών αλλά περισσότερο εξτρεμιστικών τάσεων, είτε ακροδεξιών, είτε ακροαριστερών.
Συνεπακόλουθα εμφανίζονται, όπως προανέφερα, ως “λυτρωτές” στα ευήκοα ώτα απελπισμένων και ταλαιπωρημένων πολιτών λαϊκιστές ή ολοκληρωτικής νοοτροπίας πολιτικά πρόσωπα (βλ. Τραμπ το 2016 στις ΗΠΑ, Πούτιν διαχρονικά στη Ρωσία, Μαδούρο στη Βενεζουέλα και άλλοι), μιλώντας απαξιωτικά για τη Δημοκρατία με τη σημερινή της μορφή αλλά και υποσχόμενοι ταυτοχρόνως καλύτερο μέλλον εν ονόματί της!
Όλα τα παραπάνω έχουν οδηγήσει σε ένα επικίνδυνο σημείο: H Δημοκρατία και όλα όσα εμπεριέχει να έχουν απαξιωθεί για ένα σημαντικό ποσοστό του κόσμου και στα μάτια τους έχουν φτάσει να φαντάζουν ιδανικότερες ακόμα και παλιότερες ολοκληρωτικές καταστάσεις!
Το ερώτημα που εύλογα εγείρεται είναι “τι κάνουμε;”. Και τι πρέπει να κάνουμε; Διαλύουμε τη Δημοκρατία στα εξ ων συνετέθη; Την παραμερίζουμε και δοκιμάζουμε άλλες λύσεις και συνταγές; Επανερχόμαστε στα παλιά; Κάνουμε πολιτειακή αλλαγή;
Κατά την άποψή μου τίποτε από όλα αυτά δεν θα απέβαινε αποτελεσματικό και δόκιμο. Αυτό που χρειάζεται είναι η ενίσχυση, η θωράκιση της Δημοκρατίας. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με απλά αλλά σημαντικά βήματα.
Πρώτα και κύρια ο περαιτέρω εκσυγχρονισμός καθιερωμένων θεσμών και η εισαγωγή καινοτομιών, όπως το ασυμβίβαστο υπουργικής και βουλευτικής ιδιότητας, η ίδρυση Συνταγματικού Δικαστηρίου, η θέσπιση ορίου θητειών για όλα τα πολιτικά πρόσωπα, είτε σε επίπεδο κεντρικής κυβέρνησης και Βουλής, είτε σε επίπεδο Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Δεύτερο σημείο που θα αποκαταστήσει την αξιοπιστία της Δημοκρατίας και του πολιτικού συστήματος είναι η πλήρης διαφάνεια σε όλα τα πολιτικά κόμματα μέσω της περικοπής της κρατικής επιχορήγησης και της δημοσιοποίησης των ισολογισμών τους.
Τρίτο και πολύ σημαντικό σημείο είναι η απόκτηση της αίσθησης του Δικαίου μέσω της απόδοσης ποινών σε όλους τους δημόσιους λειτουργούς που διαχρονικά ενήργησαν ελλειμματικά και με τις ενέργειές τους πιθανώς ζημίωσαν το δημόσιο και το κοινό συμφέρον, σε όποια βαθμίδα και αν αυτοί ανήκαν.
Τέταρτο, τελευταίο και ίσως το πιο σημαντικό σημείο είναι η αλλαγή νοοτροπίας στο πολιτικό προσωπικό. Να γίνει κατανοητό πως στην πολιτική πρέπει να εισέρχονται άνθρωποι που έχουν σκοπό να προσφέρουν στο κοινό καλό και όχι να απομυζήσουν χρήμα και εξουσία ή να χτίσουν περιουσίες. Άλλωστε η εξουσία είναι αυτή που πρέπει να δίνει το καλό παράδειγμα. Και εμείς αντίστοιχα ως πολίτες να μην έχουμε “ανοιχτά αυτιά” σε λαϊκιστές που προτείνουν εύκολες και ανέξοδες λύσεις.
Όπως είδαμε και από τα παραπάνω, βήματα προς την αποκατάσταση του γοήτρου της Δημοκρατίας και των θεσμών μπορούν να γίνουν. Αρκεί να υπάρχει βούληση και να ακολουθηθούν τα βήματα αυτά προς τη σωστή κατεύθυνση. Αυτό είναι και το στοίχημα που όλοι ως πολίτες ή ενασχολούμενοι με την πολιτική πρέπει να βάλουμε ώστε και να εκσυγχρονίσουμε το σπουδαίο αυτό πολίτευμα φέρνοντάς το στις ανάγκες του σήμερα αλλά και να αποφύγουμε την εξάλειψή του από τους εχθρούς της που παραμονεύουν.
Χάρης Τσούλας 
Φιλόλογος, Καθηγητής Φροντιστηριακής Μέσης Εκπαίδευσης
Μέλος Δ.Σ. Παγκοσμίου Πολιτιστικού Ιδρύματος Ελληνισμού της Διασποράς
Συντονιστής για θέματα Επικοινωνίας και Ανίχνευσης Εκπαιδευτικών Αναγκών Μελών Ε.Κ.Ο της Γραμματείας Ειδικών Κομματικών Οργανώσεων ΝΔ
Αντιπρόεδρος στην τοπική οργάνωση ΝΔ Νέας Φιλαδέλφειας – Νέας Χαλκηδόνας
