Η ομαλή ένταξη των προσφυγόπουλων από την Ουκρανία στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα – Ένας μεγάλος στόχος, του Χάρη Τσούλα
Όπως παρατηρούμε όλοι μας, δυστυχώς βρισκόμαστε ήδη πλέον των τριών εβδομάδων από τη στιγμή της έναρξης της αναίτιας ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Μια εισβολή, που πέρα από τον ανθρωπιστικό (χιλιάδες άμαχοι νεκροί) και οικονομικό αντίκτυπο, έχει κυρίως κοινωνικό αντίκτυπο σε όλη την Ευρώπη και όχι μόνο στην ευρύτερη περιοχή.
Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, ήδη οι πρόσφυγες από την Ουκρανία έχουν ξεπεράσει τα 3,3 εκατομμύρια και είναι πιθανό στη συνέχιση των εχθροπραξιών να φτάσουν ακόμη και τα 5 ή τα 7 εκατομμύρια! Σύμφωνα με τα ανωτέρω στοιχεία, οι πρόσφυγες στην πλειοψηφία τους είναι γυναίκες και παιδιά, καθώς οι άνδρες Ουκρανοί ηλικίας 18-60 ετών μπορούν να επιστρατευτούν, ώστε να ενισχύσουν τη γραμμή άμυνας της χώρας τους.
Αντιλαμβανόμαστε όλοι μας εύκολα ότι το προσφυγικό κύμα των Ουκρανών γυναικόπαιδων διοχετεύεται σε όλη την Ευρώπη (και κυρίως σε γειτονικές χώρες όπως η Πολωνία, η Ρουμανία, η Μολδαβία, η Ουγγαρία, η Σλοβακία ) και αναπόφευκτα, λογικά και ανθρώπινα έστω και σε μικρότερη έκταση- και στη χώρα μας.
Πέραν της εξασφάλισης καλών συνθηκών διαβίωσης για τους ανθρώπους που ήδη έρχονται και που πρόκειται να έρθουν εδώ, ένα πολύ σημαντικό σημείο είναι και η ομαλή επανένταξη των Ουκρανοπαίδων στην εκπαίδευση. Αυτή η επανένταξη είναι μεγάλης σημασίας καθώς, ως γνωστό, η συγκεκριμένη χώρα διαθέτει υψηλό μορφωτικό και πολιτιστικό επίπεδο αλλά και άρρηκτους δεσμούς με την Ελλάδα, με μεγάλο ποσοστό ανθρώπων ελληνικής καταγωγής να διαμένουν, μέχρι πρότινος, σε πόλεις όπως η Μαριούπολη, το Κίεβο, η Οδησσός κλπ.
Επιπλέον της ανθρωπιστικής βοήθειας, στην οποία έχουμε ανταποκριθεί και με το παραπάνω, χρέος της Ελληνικής Πολιτείας είναι να εξασφαλίσει στα παιδιά που συγκαταλέγονται στους πάνω από 7.000 πρόσφυγες που έχουν ήδη έρθει (και που πρόκειται να έλθουν στην Ελλάδα) την απρόσκοπτη συνέχιση της εκπαιδευτικής τους διαδικασίας.
Προς τούτο, είναι θετικό ότι το ελληνικό Υπουργείο Παιδείας ήδη έχει εντάξει τα παιδιά σε σχολικές μονάδες, με πρόσφατο παράδειγμα αυτό του Δημοτικού Σχολείου της Ραφήνας, αλλά έχει επιπλέον αναλάβει και μια σειρά πρωτοβουλιών τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο όπως είναι:
- H ένταξη των Ουκρανών μαθητών στις Τάξεις Υποδοχής. Οι Τάξεις Υποδοχής αποτελούνται από μαθητές που έχουν ελάχιστη ή μηδενική γνώση της ελληνικής γλώσσας, με 15ωρο πρόγραμμα την εβδομάδα, ταχύρρυθμη εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας και παρακολούθηση μαθημάτων στα οποία η γλωσσική επάρκεια δεν είναι αναγκαία (πχ Μαθηματικά, Φυσική, Βιολογία κλπ) σε κανονική τάξη.
- Προτάσεις από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής για υποστηρικτικές δράσεις στις κοινότητες και στους εκπαιδευτικούς που συνδράμουν με το έργο τους ως προς την αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης αλλά και συνέχιση του υφιστάμενου επιμορφωτικού προγράμματος διαπολιτισμικής εκπαίδευσης στους εκπαιδευτικούς που απευθύνονται σε παιδιά με μεταναστευτικό υπόβαθρο, όπως αυτά που έρχονται από την Ουκρανία.
- Συνεργασία με το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής και την UNICEF για εκπαιδευτικά σεμινάρια (δραστηριότητες, φράσεις και λέξεις στα ουκρανικά), για τους εκπαιδευτικούς που υποδέχτηκαν ή θα υποδεχτούν μαθητές από την Ουκρανία.
- Πολύ σημαντική επίσης η επιμόρφωση ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών που ανήκουν στα Κέντρα Εκπαιδευτικής και Συμβουλευτικής Υποστήριξης καθώς και συνεργασία του Υπουργείου με την UNICEF για υποστήριξη μαθητών- προσφύγων από ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς στα Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης της UNICEF. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως τα παιδιά αυτά έχουν νωπά μέσα τους τα ψυχολογικά τραύματα του πολέμου. Τραύματα που είναι αναγκαίο να γίνει προσπάθεια να επουλωθιούν.
- Διερμηνεία στα ουκρανικά τηλεφωνικά και δια ζώσης, ώστε η γλώσσα να μην αποτελέσει εμπόδιο για την εγγραφή και την ένταξη στις σχολικές μονάδες αλλά και άμεσες διαδικασίες επαναπατρισμού αποσπασμένων Ελλήνων εκπαιδευτικών που υπηρετούσαν στην εμπόλεμη Ουκρανία.
- Συγκρότηση, ύστερα από πρόταση του Υπουργείου Παιδείας της Ελλάδας, μιας ευρωπαϊκής ομάδας εκπαιδευτικής δράσης που θα συνδράμει την εκπαιδευτική κοινότητα της Ουκρανίας. Η πρόταση αυτή έγινε ήδη δεκτή από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Όλα τα παραπάνω αποτελούν πολύ σημαντικές πρωτοβουλίες και έχουν ως αντικειμενικό στόχο την καθ ολοκληρίαν ένταξη και συνέχιση της εκπαιδευτικής διαδικασίας των εξ Ουκρανίας προσφύγων μαθητών, χωρίς καθυστερήσεις, χωρίς διακρίσεις, με αίσθημα αλληλεγγύης αλλά και παιδαγωγικής πιστότητας.
Τόσο ως εκπαιδευτικοί, αλλά όσο και ως γονείς και ως άνθρωποι εν γένει οφείλουμε να συνδράμουμε με όλες μας τις δυνάμεις, ώστε τα παραπάνω να καταστούν εφικτά και δη με επιτυχία. Να υπάρξει ομαλότητα στην κοινωνική και εκπαιδευτική ανάπτυξη των μαθητών, χωρίς προβλήματα, χωρίς καθυστερήσεις, χωρίς διακρίσεις.
Και φυσικά με την μεγάλη ευχή η εισβολή στην Ουκρανία, οι εχθροπραξίες και η κατάσταση σύρραξης να σταματήσουν το συντομότερο δυνατό, με την επικράτηση της ειρήνης και προπαντός του Διεθνούς Δικαίου.
Χάρης Τσούλας 
Φιλόλογος, Καθηγητής Φροντιστηριακής Μέσης Εκπαίδευσης
Μέλος Δ.Σ. Παγκοσμίου Πολιτιστικού Ιδρύματος Ελληνισμού της Διασποράς
Συντονιστής για θέματα Επικοινωνίας και Ανίχνευσης Εκπαιδευτικών Αναγκών Μελών Ε.Κ.Ο της Γραμματείας Ειδικών Κομματικών Οργανώσεων ΝΔ
Αντιπρόεδρος στην τοπική οργάνωση ΝΔ Νέας Φιλαδέλφειας – Νέας Χαλκηδόνας
