Γράφει ο Γιώργος Σιαρακάς, πτυχιούχος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών με ειδίκευση στη Μεσαιωνική και Νεοελληνική Φιλολογία & και της Σχολής Δημοσιογραφίας του Aegean College με ειδίκευση στην Αθλητική Δημοσιογραφία.
Κάθε χρόνο στην Ελλάδα, στο διάστημα Φεβρουαρίου – Μαρτίου αναβιώνουν διάφορα αποκριάτικα ήθη και έθιμα. Έθιμα που είναι άλλα παραδοσιακά και άλλα αναβιώνουν ύστερα από χρόνια. Για τους Ορθόδοξους Χριστιανούς Απόκριες ονομάζεται η περίοδος των τριών τελευταίων εβδομάδων πριν από τη Μεγάλη Σαρακοστή.
Καταρχήν όλοι ντυνόμαστε διάφορα μασκαρέματα, φοράμε ό,τι ξεκαρδιστικό μπορεί να φανταστεί ο καθένας. Είναι ένα έθιμο το οποίο έχει τις ρίζες του στις Διονυσιακές γιορτές των Αρχαίων Ελλήνων. Το περίφημο «Τριώδιο» που στην ουσία είναι μια προετοιμασία για τον αποχαιρετισμό στην κρεοφαγία, γι ‘αυτό και ονομάζεται και Απόκριες (από + κρέας). Θεωρείται λοιπόν η περίοδος πριν τη Μεγάλη Σαρακοστή. Οι Απόκριες είναι εισαγωγή στην περίοδο της Νηστείας και προετοιμασία για την μεγάλη γιορτή του Πάσχα με το οποίο είναι άμεσα συνδεδεμένες. Μέσω του εθίμου της Τσικνοπέμπτης υπάρχει η δυνατότητα εκτόνωσης πριν αρχίσει αυτή η Νηστεία.
Το Τριώδιο αποτελείται από τρεις Κυριακές: την Κυριακή του Ασώτου, του Απόκρεω και του Τυροφάγου . Το έθιμο της Καθαράς Δευτέρας, με το οποίο ολοκληρώνεται το Τριώδιο, συμβολίζει για την Χριστιανοσύνη την «κάθαρση», τη λύτρωση της ψυχής του ανθρώπου. Υπάρχει εκείνη τη μέρα επίσης το παραδοσιακό έθιμο με το πέταγμα του χαρταετού ενώ τα εδέσματα της ημέρας είναι η λαγάνα, ο ταραμάς και τα θαλασσινά.
Το έθιμο της Τσικνοπέμπτης
11 ημέρες πριν, μιας και αναφερόμαστε σε εδέσματα, το έθιμο της τσικνοπέμπτης που λαμβάνει χώρα κατά τη 2η εβδομάδα ή Κρεατινή συνδέεται άμεσα με την ετυμολογία της λέξης καρναβάλι που σημαίνει στα λατινικά αποχαιρετισμός στο κρέας. Ο καπνός που απλώνεται από σπίτι σε σπίτι διαχέεται δίνοντας στην ημέρα την ονομασία της από την τσίκνα. Δεν γνωρίζουμε περισσότερες πληροφορίες για την προέλευση του εθίμου αν και σύμφωνα με κάποιες πηγές έχει επιβιώσει από την εποχή των Αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων.
Σε όλη τη χώρα υπάρχουν διάφορα ήθη και έθιμα και παραδόσεις, ορισμένες εκ των οποίων μάλιστα αναβιώνουν ύστερα από χρόνια. Το καρναβάλι της Πάτρας, του Ορχομενού, της Θράκης και πολλών ακόμη πόλεων ανάβουν το κέφι και τη διάθεση. Ο βλάχικος γάμος της Θήβας, το Λαϊκό δικαστήριο της Καρπάθου, οι «κουδουνοφόροι» της Θεσσαλονίκης, ο «Φανός» της Κοζάνης είναι μόνο μερικά από αυτά. Οι ιδιαίτερες ενδυμασίες και φορεσιές κάθε περιοχής δίνουν φολκλορική διάσταση στο όλο θέαμα και μαρτυρούν τις παραδόσεις του τόπου μας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχουν ανάλογα έθιμα και σε άλλα μέρη του κόσμου. Καθολικές και Ορθόδοξες χώρες ανά την Ευρώπη γιορτάζουν αναλόγως ενώ οι χώρες που υπάρχει ο Προτεσταντισμός δεν έχουν κάποιο έθιμο. Στο Ρίο το βραζιλιάνικο καρναβάλι αποτελεί σημείο αναφοράς στους εορτασμούς.
Στην ουσία με λίγα λόγια οι Απόκριες είναι η τελευταία γιορτή του χειμώνα που μας προετοιμάζει για τον ερχομό της άνοιξης. Το διαχρονικό και αισιόδοξο μήνυμά της είναι αυτό που κάνει τη συγκεκριμένη περίοδο τόσο ξεχωριστή.
